زمینه و هدف: نوشته حاضر، در صدد بیان اجمالی مبانی دین‌شناختی و انسان‌شناختی و نیز برخی شاخص‌های سلامت معنوی با رویکرد اسلامی است. روش: این مطالعه به روش کتابخانه‌ای و اجتهادی با بهره‌گیری از آیات و منابع روایی به‌ویژه نهج‌البلاغه انجام شده است. یافته‌ها: به لحاظ دین‌شناختی، سلامت معنوی حاصل و برآیند یکی از اضلاع پنجگانه هندسه معرفتی دین (عقاید، علم، احکام، اخلاق، و معنویت دینی) یعنی « بعد معنویت» است. پنج دسته گزاره و آموزه‌های دین اسلام که هر دسته، بُعدی از ابعاد پنجگانه هندسه معرفتی دین را تشکیل می‌دهند، عهده‌دار تنظیم روابط چهارگانه اساسی انسان در بسیط حیات هستند، این روابط عبارتند از: رابطه انسان با «خدا»، با «خود/ نفس»، با «خلق» و با «دنیا». به لحاظ انسان‌شناختی، غایت اسلام استکمال نفوس و تربیت انسان «جامع» و «کامل» است. در نگاه دینی، «قلب سلیم»، منشأ سلامت معنوی و «قلب سقیم»، منشأ سقامت معنوی است. شاخص‌های سلامت و سقامت معنوی را می‌توان به چهار حوزه که به «تظاهرات وجودی انسان» مربوط می‌شود، یعنی حوزه‌های «بینش»، «منش»، «گرایش» و «کنش» آدمی تقسیم کرد. در میان کلمات حضرت امیر(ع) در نهج‌البلاغه، «خطبه متقین» بیان‌کننده دقیق‌ترین علائم برای تشخیص و طبقه‌بندی سلامت قلب و «خطبه منافقین» دربردارنده بهترین شاخص‌ها برای تشخیص و طبقه‌بندی علائم سقامت قلب است.
نتیجه‌گیری: با نظر به مبانی دین‌شناختی و انسان‌شناختی سلامت معنوی و نیز ردگیری دو مقوله سلامت و سقامت نفس در متن آیات و روایات معتبر اسلامی، می‌توان به شاخص‌های مهم سلامت و سقامت معنوی رهنمون شد.
Rashad A A, Abaszadeh M. A View to the Religious and Anthropological Principles and some Indicators of Spiritual Health. Iran J Cult Health Promot 2021; 4 (3) :240-246 URL: http://ijhp.ir/article-1-313-fa.html
رشاد علی‌اکبر، عباس‌زاده مهدی. نگاهی به مبانی دین‌شناختی و انسان‌شناختی و برخی شاخص‌های سلامت معنوی. نشريه فرهنگ و ارتقاء سلامت. 1399; 4 (3) :240-246
