راهنمای داوران همتا
مقدمه
فرآیند داوری جنبه مهمی از فرآیند انتشار یک مقاله است. این فرآیند به سردبیر نشریه کمک می‌کند تا در مورد مقاله تصمیم‌گیری نماید، و همچنین نویسنده را قادر می‌سازد تا محتوای مقاله را بهبود بخشد.
نشریه فرهنگ و ارتقای سلامت فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران یک سیستم داوری همتا دو سویه ناشناس (Double-anonymized review) را اجرا می‌کند.
قبل از پذیرش داوری یک مقاله، داوران باید اطمینان حاصل کنند که:
تضاد منافع
"تضاد منافع (COI) زمانی وجود دارد که بین منافع خصوصی (منافع رقابتی) یک فرد و مسئولیت‌های او در قبال فعالیت‌های علمی و انتشاراتی اختلاف وجود داشته باشد، بطوری که یک ناظر منطقی ممکن است تعجب کند که آیا رفتار یا قضاوت فرد ناشی از ملاحظات منافع رقیب او است." انجمن جهانی سردبیران پزشکی(WAME)
"داوران باید هرگونه روابط یا فعالیت‌های خود را که ممکن است موجب سوگیری در ارزیابی آنها از یک مقاله شود، اعلام کنند و در صورت وجود تضاد منافع، خود را از فرآیند داوری همتا کنار بگذارند." کمیته بین‌المللی سردبیران نشریات پزشکی(ICMJE)
محرمانه بودن
مقالات دارای مطالب محرمانه‌ای هستند که تنها با هدف ارزیابی انتقادی در اختیار داور قرار می‌گیرند. داوران باید محرمانه بودن فرآیند داوری را تضمین کنند. جزئیات مقاله و فرآیند بررسی باید در طول و بعد از فرآیند داوری محرمانه باقی بماند.
"به محرمانه بودن فرآیند داوری همتا احترام بگذارید و از استفاده از اطلاعات بدست آمده در طول فرآیند داوری همتا به نفع خود یا دیگران، یا برای ضرر یا بی‌اعتبار کردن دیگران خودداری کنید." کمیته اخلاق نشر(COPE)
داورانی که از همکار خود در اجرای یک داوری مقاله کمک می‌خواهند، باید مشارکت این افراد را در نظرات کتبی ارسال‌شده به سردبیر اعلام کنند. از آنجا که با بارگذاری مقاله در نرم‌افزار یا سایر فناوری‌های هوش مصنوعی، محرمانه بودن مقاله تضمین نمی‌شود، این اقدام ممنوع است. داوران باید قبل از استفاده از فناوری هوش مصنوعی برای تسهیل داوری از مجله درخواست مجوز کنند. داوران باید بدانند که هوش مصنوعی می‌تواند خروجی‌هایی به نظر معتبر تولید کند که می‌تواند نادرست، ناقص یا مغرضانه باشد.
انصاف
داوری‌ها باید صادقانه و عینی باشد و تحت تأثیر موارد زیر قرار نگیرد:
گزارش‌های داوری
در ارزیابی یک مقاله، داوران باید روی موارد زیر تمرکز کنند:
اصالت
کمک به حوزه پژوهشی موردنظر
کیفیت فنی
وضوح بیان
عمق تحقیق
داوران همچنین باید توجه داشته باشند که نویسنده (نویسندگان) از دستورالعمل‌های نویسندگان، سیاست‌های نشریه و اخلاق انتشار پیروی کرده‌اند.
گزارش باید دقیق، عینی، سازنده و بدون ابهام باشد. نظرات باید با حقایق و استدلال‌های سازنده مرتبط با محتوای مقاله پشتیبانی شود.
داوران نباید متن مقاله را بازنویسی کنند. با این حال اصلاحات و پیشنهادات لازم برای بهبود باید ارائه شود.
به موقع بودن
داوران تنها زمانی باید یک مقاله را بپذیرند که مطمئن باشند می‌توانند زمان مناسبی را برای داوری اختصاص دهند. بنابراین، داوران باید مقالات را به‌موقع بررسی و بازگردانند.
توصیه ها
توصیه نهایی داور در مورد مقاله باید یکی از این موارد باشد:
توصیه باید با استدلال ها و حقایق سازنده بر اساس محتوای مقاله ارائه شود.
منابع
|
