زمینه و هدف: سلامت جنسی، به ‌عنوان یکی از ابعاد کلیدی سلامت، تحت تأثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی و مذهبی قرار دارد و نقش مهمی در کیفیت زندگی ایفا می‌کند. تعاریف خارجی از سلامت جنسی، اغلب با تأکید بر فردگرایی و لذت ‌محوری، با ارزش‌های ایرانی ـ اسلامی، به‌ویژه جایگاه نهاد خانواده، سازگاری ندارند. این مطالعه با هدف ارائه تعریفی بومی و علمی از سلامت جنسی متناسب با زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و اعتقادی ایران انجام شد.
روش: این پژوهش با رویکردی تلفیقی از مطالعه کتابخانه‌ای و نظرسنجی خبرگان انجام گرفت. ابتدا، تعاریف سلامت جنسی از منابع معتبر خارجی و داخلی گردآوری و تحلیل شد. در ادامه، انجمن علمی سلامت خانواده ایران، با محوریت تعریف سازمان بهداشت جهانی (2006)، تعریف اولیه‌ای ارائه و به فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد کرد. این تعریف در کارگروهی متشکل از متخصصان رشته‌های مرتبط و کارشناسان حوزوی بررسی و مورد اجماع قرار گرفت. در نهایت، مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی در قم نیز عدم مغایرت تعریف با احکام شرعی را تأیید کرد.
یافته‌ها: تعاریف خارجی اغلب بر لذت‌جویی فرد محور تأکید دارند و در برخی مفاهیم دچار ابهاماتی بودند که با ارزش‌های ایرانی - اسلامی ناسازگارند. تعاریف داخلی نیز به دلیل فقدان جامعیت و پشتوانه نهادی معتبر، از کارآمدی لازم برخوردار نبودند. بر پایه‌ نتایج این پژوهش، در چهارچوب فرهنگی و ارزشی جامعه ایران، سلامت جنسی وضعیتی از بهزیستی روان‌شناختی، عاطفی، جسمی و اجتماعی زن و مرد در برقراری رابطه جنسی هدفمند، ایمن، به­موقع و آرامش­دهنده با همسر خود است که هیچ­یک در معرض اکراه، اجبار، تحقیر و خشونت قرار نگیرند. سلامت جنسی همراه با رضایت از هویت جنسیتی بوده و صرفاً به معنای نبود بیماری یا اختلال عملکرد نیست و با اعتقادات مذهبی، هنجارهای فرهنگی و قانونی جامعه، حفظ حقوق جنسی زوجین و رعایت اخلاق انسانی همسو می­باشد.
نتیجه‌گیری: سلامت جنسی مفهومی پیچیده و چند‌بعدی است که ارائه یک تعریف واحد جهانی را غیرممکن می‌کند. بنابراین، سیاست‌گذاری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و مداخلات در حوزه سلامت جنسی باید مبتنی بر تعاریف بومی و متناسب با زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی هر جامعه باشد تا کارآمدی و اثربخشی لازم را داشته باشند.