مدیر گروه سلامت جهانی و سیاستگذاری عمومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ بنیان گذار اندیشکده حکمرانی خوب سلامت، دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ مرکز تحقیقات عدالت در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ بنیانگذار اندیشکده حکمرانی خوب سلامت
چکیده: (1151 مشاهده)
زمینه و هدف: علی‌رغم وجود قوانین و آیین‌نامه های پرشمار در ارتباط با دسترسی به اطلاعات و شفافیت، در اجرای آنها مشکلات زیادی وجود دارد. هدف این مطالعه، بررسی و تحلیل چالش های فراروی قوانین و اسناد مربوط به شفافیت در حیطه نظام سلامت کشورمان می باشد. روش: اسناد، قوانین و مقررات مرتبط با موضوعات دسترسی به اطلاعات و شفافیت، افشاگری و محرمانگی اطلاعات از حوزه های مختلف گردآوری شد و با استفاده از رویکردREADمورد تحلیل قرار گرفت. پس از نامگذاری نظام‌مند اسناد و قوانین، اطلاعات آنها در جدولی وارد شد و سپس بخش های مختلف هر سند بهدقت مورد تحلیل و مقایسه باهم قرار گرفت. یافته‌ها: اسناد، قوانین و شیوه‌نامه‌های پرشماری برای موضوع دسترسی به اطلاعات و شفافیت وجود دارد، ولی فقدان ضمانت اجرایی هستند که باعث ناکارآمدی این قوانین شده است. برخی از این قوانین و مقررات در تعارض با یکدیگر هستند و نیز کاستی هایی دارند. غالباً بین تدوین لایحه، تصویب قانون و ابلاغ دستورالعمل های اجرایی فاصله زمانی زیاد وجود دارد. گاهی نیز ناآگاهی از شیوه نامه تشخیص و تفکیک اطلاعات مربوط به حریم خصوصی و اطلاعات شخصی، مشکلاتی را به وجود می آورد. نتیجه‌گیری: توجه به ضمانت اجرایی قوانین، ضرورتی بنیادین است تا بتوان از وضع قوانین کم اثر جلوگیری نمود. تدوین قوانین و آیین‌نامه‌ها از لحاظ شکلی و محتوایی باید به‌گونه‌ای باشد که امکان سوء برداشت و نقض آنها به حداقل برسد. تصویب لوایح و آیین‌نامه‌های اجرایی باید در زمان مقرر انجام شوند تا قوانین در زمان مناسب اجرایی شده و اثربخشی لازم را داشته باشند.
Gholami M, Takian A, Kabir M J, Olyaeemanesh A, Mohammadi M. Financial Transparency and Access to Health Information in Iran: Analysis of Related Laws and Documents. Iran J Cult Health Promot 2023; 7 (2) :303-310 URL: http://ijhp.ir/article-1-638-fa.html
غلامی معصومه، تکیان امیرحسین، کبیر محمدجواد، اولیایی منش علیرضا، محمدی مهرداد. شفافیت مالی و دسترسی به اطلاعات سلامت در ایران: تحلیل قوانین و اسناد مرتبط. نشريه فرهنگ و ارتقاء سلامت. 1402; 7 (2) :303-310
