|
مبانی و مفاهیم پیشرفت اجتماعی
|
ابوالقاسم پوررضا   |
| گروه آموزش و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران |
|
|
چکیده: (1439 مشاهده) |
زمینه و هدف: توسعه به مثابه عرصه‌ای برای رقابت بین کشورها و رتبه‌بندی آنها و تکامل به معنی حرکت به سوی کمال است. از منظر بعضی دیدگاه‌ها، مهم‌ترین مبانی الگوی پیشرفت در دنیای مدرن در سه مؤلفه انسان‌محوری، دنیامحوری، و علم‌محوری خلاصه می‌شود. نگاهی اجمالی به تحولات مفهومی و مبانی توسعه و پیشرفت، شاید بتواند در شفاف‌تر شدن مسیری که جامعه ما می‌خواهد در آن گام بگذارد و نیز در فراهم آوردن تسهیلاتی برای ساختار تصمیم‌گیری کلان کشوری، کمک کند.
روش: در این مقاله، با استفاده از مرور متون گسترده و منابع کتابخانه‌ای، به تحلیل مفاهیمی ازجمله تعاریف و نشانه‌های توسعه، الگوهای پیشرفت و توسعه و ارزش‌های حاکم بر الگوهای کلان توسعه و نیز پیامدهای بالقوه و بالفعل آنها پرداخته شده است.
یافته‌ها: از توسعه به لحاظ نظری و عملی تعاریف متعددی ارائه می‌شود. گاهی آن را در کاهش شکاف یا تضاد در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی، و زمانی در تبدیل قوه به فعل، و یا گسترش نظم و قاعده‌مندی و یا... تعریف می‌کنند. سه الگوی کلان توسعه عبارتند از الگوی توسعه سرمایه‌داری، الگوی توسعه سوسیالیستی و الگوی توسعه ایرانی اسلامی پیشرفت. الگوی توسعه پیشرفت سرمایه‌داری از زمان انقلاب صنعتی شکل می‌گیرد و پیامد آن، مصرف‌گرایی افراطی و ولخرجی متظاهرانه و آغاز سلطه بر طبیعت و انسان‌ها و تخریب محیط زیست است. الگوی توسعه سوسیالیستی، با انقلاب اکتبر 1917 شکل گرفت و استبداد اولین و مستقیم‌ترین پیامد حاکمیت این الگوی توسعه بود. الگوی توسعه ایرانی اسلامی پیشرفت، از دهه 1390 هجری خورشیدی مطرح شد و پیامدهای بالقوه منظور شده برای آن، «پیشرفت در عرصه‌های تفکر، علم، زندگی، و معنویت» است.
نتیجه‌گیری: سازوکارهای متعددی برای ارتقا بهروزی جوامع طراحی شده است؛ اما یکی از مهم‌ترین آنها دموکراتیزه کردن محیط کار و ایحاد فضایی است که ضرورت احساس با ارزش بودن و مشارکت داشتن در محیط کار را القا کند. اما مهم‌تر و گسترده‌تر از این، توجه جدی به نظام توزیع عادلانه موهبت‌های اقتصادی و اجتماعی است که علاوه بر افزایش سطح بهروزی انسان‌ها، به کاهش جدی آسیب‌های اجتماعی نیز کمک می‌کند. گفتنی است که مطابق برخی مطالعات عمیق و گسترده، روان‌شناسی تکاملی انسان نیز نشان از تمایل کم‌وبیش ذاتی انسان به برابری و تعادل دارد. |
|
| واژه‌های کلیدی: پیشرفت ـ جنبه‌های اجتماعی، توسعه اجتماعی |
|
|
متن کامل [PDF 251 kb]
(990 دریافت)
|
نامه: مروري |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1400/7/27 | پذیرش: 1400/6/30 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1400/8/16 | انتشار: 1400/9/28
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
