زمینه و هدف: این مقاله 45 سال تجربه ایران را در توسعه مراقبت‌های بهداشتی درمانی اولیه بیان می‌کند و به فرآیند توسعه این مراقبت‌ها در ایران می‌پردازد. علاوه عواملی را که موجب رشد کمی و کیفی آن شده است بر می‌شمارد و به فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌رو می‌پردازد و نقشه راه را برای آینده ترسیم می‌کند. روش: با روش مرور کتابخانه‌ای و ثبت تجربیات افراد خبره و استفاده از منابع علمی موجود مطالب جمع‌آوری شده است. یافته‌ها: از نکات مثبت و فرصت های موجود در ابتدای امر، بومی بودن کارکنان به‌خصوص بهورزان، سیاست‌گذاری برپایه شواهد علمی، آموزش مبتنی بر نیاز، ارائه خدمات به صورت فعال، نظام آماری مناسب و ساده، حمایت سازمان‌های بین‌المللی، داشتن نقشه راه برای توسعه کمی و کیفی برنامه با ملاحظه شرایط اکولوژیک هر منطقه، استفاده از ظرفیت کمی و علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی در تأمین منابع انسانی مورد نیاز و اعتلای کیفیت خدمات، تعهد بالای سیاسی و هدایت و نظارت مطلوب به‌خصوص در دهه اول انقلاب، است که منجر به بهبود چشمگیر شاخص های سلامت به‌خصوص در کاهش مرگ‌ومیر مادران و کودکان، ریشه‌کنی، حذف یا کنترل بیماری‌های واگیردار، کاهش میزان باروری کلی و افزایش امید زندگی شده است. درخصوص نکات منفی و چالش ها، عدم اجرای برنامه پزشکی خانواده، شکل نگرفتن نظام ارجاع به صورت کامل، عدم تغییر به هنگام در ساختار و برنامه‌ها براساس نیاز جامعه، عدم استفاده کامل از فناوری اطلاعات در نظام آماری، تغییر در رویکردها با تغییر دولت‌ها و مدیران،کم‌رنگ بودن برنامه‌های مشارکت‌های مردمی و ضعف در همکاری‌های بین‌بخشی می‌توان اشاره کرد. در این راستا پیشنهادهایی به عنوان نقشه راه برای آینده درجهت توسعه مراقبت های بهداشتی درمانی ارائه شده است. بحث و نتیجه‌گیری: در مجموع مراقبت‌هـای بهداشـتی درمانی اولیه در جمهوری اسلامی ایران بـا تحقیـق شـکل گرفت در سایه تعهـد سیاسـی و برنامـه‌ریـزی خـوب بـه‌خصوص در روستا رشد کرد، لیکن اینک نیاز به بازسـازی جدی دارد تا آنچه به دست آمده است از دست نرود.
Malekafzali H, Sadrizadeh B. Rendition of Primary Healthcare in the Islamic Republic of Iran:Experience, Opportunities, Challenges and Future Roadmap. Iran J Cult Health Promot 2018; 2 (4) :438-448 URL: http://ijhp.ir/article-1-126-fa.html
ملک‌افضلی حسین، صدری‌زاده بیژن. 45 سال تجربه مراقبت‌های بهداشتی درمانی اولیه در جمهوری اسلامی ایران
فرصت‌ها، چالش‌ها و نقشه راه آینده. نشريه فرهنگ و ارتقاء سلامت. 1397; 2 (4) :438-448
