گروه روش‌شناسی مطالعات و تحلیل داده‌ها، پژوهشکده محیط‌زیست، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران؛ مرکز تحقیقات آلودگی هوا، پژوهشکده محیط‌زیست، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
چکیده: (681 مشاهده)
زمینه و هدف: فعالیت‌های انسانی آثار مخربی بر محیط‌زیست وارد کرده و سلامت انسان، تنوع زیستی و زیستگاه‌ها را با تهدید مواجه می‌کند. ازاین‌رو تلاش‌هایی برای دستیابی به مداخلات اثربخش در حوزه محیط‌زیست صورت گرفته است که ارزیابی این اقدامات با شناخت کامل از روند تغییرات شاخص‌ها امکان‌پذیر می‌شود. با توجه به تعداد و تنوع شاخص‌ها، در این مقاله، سنجه‌های اولویت‌دار برای کشور ایران شناسایی شدند تا از آنها در اساس سیاست‌گذاری‌ها استفاده شود. روش: مجموعه‌ای از شاخص‌ها و سنجه‌های بکار رفته در این شاخص‌ها، از بین شاخص‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور، سازمان ملی استاندارد و سازمان حفاظت محیط‌زیست در ایران و سازمان‌های بین‌المللی شامل سازمان جهانی بهداشت، سازمان ملل متحد، سازمان حفاظت محیط‌زیست آمریکا، آژانس محیط‌زیست اروپا، برنامه نظارت مشترک سازمان جهانی بهداشت/یونیسف، گزارش شاخص عملکرد محیط‌زیستی کشورها و شاخص‌های کشور کانادا بررسی شدند. یافته‌ها: در مجموع 22 شاخص و سنجه دارای اولویت در حیطه‌های مختلف ازجمله آلودگی هوای آزاد و داخل، آب، بهسازی و بهداشت، فاضلاب، اشعه فرابنفش، پسماند، تغییر اقلیم، مواجهه با فلزات سنگین و گاز رادن داخل ساختمان، امواج الکترومغناطیسی، بار بیماری‌های منتسب به عوامل خطر محیطی، اکوسیستم و توزیع جمعیت شهری و روستایی برای کشور ایران پیشنهاد شدند. نتیجه‌گیری: با ایجاد مجموعه‌ای استاندارد از این سنجه‌ها، سیاست‌گذاران می‌توانند پیشرفت اقدامات محیط‌زیستی خود را پیگیری کرده و اثربخشی آنها را بسنجند. این رویکرد مبتنی بر شواهد کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که تلاش‌های محیط‌زیستی در پرداختن به مبرم‌ترین مسائل هدفمند و مؤثر هستند.
Shamsipour1 M, Hassanvand M S, Ajami B, Faridi S, Hadi M, nadafi K, et al . Identification and Prioritization of National and International Environmental Indicators for Iran. Iran J Cult Health Promot 2025; 8 (4) :432-439 URL: http://ijhp.ir/article-1-1047-fa.html
شمسی‌پور منصور، حسنوند محمد صادق، عجمی بنیامین، فریدی ساسان، هادی مهدی، ندافی کاظم، و همکاران.. شناسایی و اولویت‌بندی سنجه‌های محیط‌زیستی ملی و بین‌المللی برای ایران. نشريه فرهنگ و ارتقاء سلامت. 1403; 8 (4) :432-439
