دکتر فریدون عزیزی،
دوره ۳، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: روزه از فروع دین و یکی از مهم‌ترین واجبات شرع مقدس اسلام است. ادای آن بر افراد بالغ و اما سالم فرض شده و در افرادی که موجب آسیب جسمانی و یا تشدید بیماری می‌شوند، نه تنها واجب نیست؛ بلکه حرام است، و قضای آن در زمان مناسب دیگر، بعد از ماه مبارک رمضان، تکلیف شده است. دیابت از بیماری‌های رایجی است که برای روزه‌داری شرایط خاصی ضروری است روزه‌داری دارای احکام و شرایط خاص است و بعضی از مبتلایان شرایط لازم برای ادای این فریضه را ندارند. در این مقاله، بعضی از مهم‌ترین ابعاد روزه‌داری در دیابت مرور شده است.
روش: این مطالعه، جمع‌بندی نشست روزه‌داری و دیابت در فرهنگستان علوم پزشکی است که به روش بحث متمرکز گروهی۲ و مطالعه مروری کتابخانه‌ای در منابع معتبر داخلی تنظیم و ارائه شده است.
یافته‌ها: بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت، در صورت رعایت اصول تغذیه و دستورات غذایی و تنظیم دستورات دارویی می‌توانند این فریضه الهی را در ماه مبارک رمضان و یا قضای آن را در ماه‌های دیگر به‌جای آورند. توصیه می‌شود بیماران مشروحه زیر روزه نگیرند: «افرادی که دیابت آن‌ها کنترل نیست»، «بیماران دیابت نوع ۱ Brittle»، «بانوان باردار مبتلا به دیابت»، «بیماران دارای سابقه کتواسیدوز یا اغمای هیپر اسمولار»، «همراهی دیابت با عوامل خطر یا بیماری‌های عمده ای نظیر گرفتگی عروق کرونر، سیروز کبدی، نارسایی مزمن کلیوی، افراد مسن دارای اختلالات ذهنی»، «سابقه کاهش یا افزایش زیاد قند خون قبل از شروع یا هنگام ماه رمضان» و «افراد مبتلا به دیابت که دستورات غذایی و دارویی را خوب انجام نمی‌دهند یا در شرایطی قرار دارند که امکان انجام دقیق و صحیح این دستورات را ندارند»
نتیجه‌گیری: روزه به‌عنوان یکی از فرایض اساسی در دین اسلام به‌شمار می‌رود و می‌تواند برای پیشگیری و همچنین درمان برخی از بیماری‌ها مفید باشد. از شرایط وجوب روزه عدم السفر و عدم المرض است. از شرایط صحت روزه نیز عدم المرض است. درنتیجه اگر روزه برای بیمار ضرر داشته باشد، نه‌تنها واجب نیست، بلکه صحیح نیز نخواهد بود. افرادی که به دلیل بیماری نباید روزه بگیرند، اگر اقدام به روزه‌داری کنند، پذیرفته نخواهد بود، چراکه همانگونه که اضرار به نفس حرام است، خوردن غذای اضافی یا کم نیز اضرار به نفس تلقی شده و حرام محسوب می‌شود.
دکتر حسین دلشاد،
دوره ۳، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: در قسمت اول کلیاتی در مورد روزه‌داری و دیابت مرور شد. تأثیر روزه‌داری در بیماران مختلف و شرایط روزه‌داری مختلف متفاوت است. در این بخش ۳ مورد ویژه برای بحث عمیق و اختصاصی انتخاب شده است:
مورد اول: روزه‌داری در مرد ۴۵ ساله با ۴ سال سابقه دیابت و تحت کنترل مناسب با دو نوع داروی خوراکی
مورد دوم: روزه‌داری در مرد ۵۴ ساله باسابقه دیابت قندی نوع ۱ به مدت ۱۰ سال، تحت درمان و کنترل مناسب با انسولین و فاقد عارضه مزمن دیابت و در سه ماه اخیر هیچ‌گونه حمله کاهش قند خون نداشته است
مورد سوم: روزه‌داری در خانم ۳۷ ساله در ماه ششم بارداری که از انسولین استفاده می‌کند و پایش قند خون با دستگاه گلوکومتر در محدوده قابل قبولی برای بارداری است و از شروع درمان با انسولین تاکنون حملات کاهش قند خون نداشته است. در این مقاله، بعضی از مهم‌ترین ابعاد روزه‌داری در بیماران مبتلا دیابت موصوف و بیماران شبیه آن‌ها بحث و نتیجه‌گیری شده است.
روش: این مطالعه، جمع‌بندی نشست روزه‌داری و دیابت در فرهنگستان علوم پزشکی است که به روش بحث متمرکز گروهی۲ و مطالعه مروری کتابخانه‌ای در منابع معتبر داخلی تنظیم و ارائه شده است. مطالعه حاضر پیرامون ۳ بیمار واقعی انجام شده است.
یافته‌ها: مورد اول توانایی لازم برای روزه‌داری داشته و با مصرف دارو در دو نوبت پیش از سحر و افطار با نظر پزشک معالج می‌تواند روزه بگیرد. مورد دوم چون دچار دیابت نوع ۱ بوده، لازم است به‌طور حتم تحت درمان با انسولین باشد، در گروه خیلی پرخطر قرارگرفته و روزه‌داری برایش ضرر دارد. مورد سوم مانند سایر خانم‌های مبتلابه دیابت قندی که باردار هستند، روزه گرفتن جایز نیست.
نتیجه‌گیری: درافراد مبتلا به دیابت تیپ ۲، تحت کنترل با داروهای خوراکی و بدون سابقه هیپوگلیسمی‌اخیر و فاقد عارضه مهم دیابت، روزه‌داری توصیه می‌شود. در بیماران مبتلا به دیابت تیپ ۱ و وابسته به درمان با انسولین و خانم‌های باردار مبتلا به دیابت، روزه‌داری جایز نیست.
