دکتر محمدعلی محققی، دکتر خلیل علی محمدزاده، دکتر سید شهاب الدین صدر، دکتر فریبا حسین پور، آقای مهدی خاکیان، دکتر میثم اخلاق دوست،
دوره ۵، شماره ۴ - ( زمستان ۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: تقاضای القایی یکی از چالش‌های نظام سلامت کشورها است که موجب افزایش هزینه‌های درمانی مردم، سازمان‌های بیمه‌گر و در نهایت هزینه‌های نظام سلامت می‌‌شود. این پدیده یک پدیده پیچیده و چندوجهی بوده که شناسایی ابعاد تاریک آن می‌تواند منجر به کنترل این فرآیند شده و به سیاست‌گذاران حوزه سلامت برای تعدیل چالش‌های ناشی از آن، راهکار منطقی و اجرایی ارائه دهد.
روش: این مطالعه از طریق مرور ادبیات و متون علمی موجود درحوزه مدیریت، سیاست‌گذاری و اقتصاد سلامت و با بررسی مقاله‌ها، گزارش‌ها، اسناد بالادستی و منابع موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی و خارجی و با استفاده از کلید واژه‌های تقاضای القایی، تقاضای القایی ارایه‌دهنده، تقاضای القایی پزشک، نظام سلامت ایران و در محدوده زمانی ۱۰ سال گذشته انجام شده است.
یافته‌ها: ابتدا ۲۰ مقاله براساس معیارهای مطالعه و اهداف آن استخراج و مورد استفاده قرار گرفت. نتایج مطالعات منتخب مرور و سپس خلاصه شد. با بررسی مطالعات کمی مشخص شد که هدف محققان اغلب پژوهش‌های کمی یافت شده، اثبات فرضیه وجود تقاضای القایی در نظام سلامت و یا میزان تأثیر تقاضای القایی در شاخص‌ها و متغیر‌های سلامت است ولیکن درمطالعات کیفی یافت شده، محققان در پی یافتن جنبه‌های غیر شفاف موضوع تقاضای القایی از قبیل عناصر تشکیل‌دهنده تقاضای القایی، عوامل ایجادکننده تقاضای القایی، چالش‌ها و راهکارهای جلوگیری یا کاهش اثرات تقاضای القایی بودند.
نتیجه‌گیری: طبق نتایج، عمده این مطالعات به بررسی عوامل تقاضای القایی پرداخته و درصد کمی از مطالعات به چالش‌ها و راهکارهای کاهش آن توجه کرده‌اند. بنابراین انجام مطالعات بیشتر برای بررسی چالش‌ها و راهکارها به‌خصوص مطالعات کمی با متدهای اقتصادسنجی ضروری به نظر می‌رسد. راهبرد‌های استخراج شده می‌تواند در سطح کلان برای ارتقای مدیریت کارآمد نظام سلامت، کاهش چالش‌های بین ارائه‌‌دهندگان و خریداران خدمت و همچنین کنترل افزایش هزینه‌های نظام سلامت و افزایش کیفیت خدمات مؤثر باشد.
